نگارستان عجایب و غرایب

مصحح: محمد رمضانی
با مقدمه: محیط طباطبائی

کتاب نگارستان عجائب و غرایب اثری است کهن که مؤلفی از معاصرین نادرشاه افشار آن را به نگارش درآورده است و در آن جمیع عجایب و غرائبی که از گوشه کنار ایران و جهان به دست آورده، یادداشت و گردآوری کرده است؛ شگفتی‌هایی که در نگاه اول «عاقل» آنها را پس می‌زند، اما در عین حال حقیقتی غیرقابل انکار دارد. نام نویسنده آن همچون نام کتاب شناخته شده نیست ولی به قرینه برخی حکایات و مشاهدات که مؤلف در اثنای کتاب یاد می‌کند از مردم شهر پیشاور است که در روزگار تألیف این نگارستان عجایب در مرز ایران و هند واقع و ضمیمه ممالک محروسه ایران دوران نادرشاه بود. این کتاب بر اساس نسخه‌ای که در کتابخانه محیط محفوظ است، تصحیح شده است. مؤلف کتاب خود را به ترتیب نگارستان و نگارخانه یا مرقع تصاویر به چند گروه تقسیم کرده است که گرده اول و دوم آن در این نسخه وجود ندارد و تنها گرده سوم که مشتمل بر دوازده تصویر بوده و تصویر دوازدهم آن خود به یازده رنگ قسمت می‌شود و ممکن است اصل کتاب به همین گرده سوم پایان یافته باشد.